Risale-i Nur Kongresi
VII. RİSALE-İ NUR KONGRESİ
Said Nursi’nin Medeniyet Anlayışı
Risale-i Nur Enstitüsü olarak her yıl yapmakta olduğumuz Risale-i Nur Kongresi’nin yedincisi 23-25 Mart 2012 tarihlerinde Saraybosna’da Uluslararası Saraybosna Üniversitesi ile birlikte gerçekleştirildi. Kongre’nin konusu olarak belirlediğimiz ‘Said Nursi’nin Medeniyet Anlayışı’ başlığı altında ve aşağıda belirtilen hususlar ışığında beş masa çalışması yapıldı.
***
Düşünce tarihi boyunca çok farklı algılamalara ve tanımlamalara konu olan medeniyet kavramı; şehirlilik olgusuyla birlikte sosyal, siyasal, ekonomik, teknik, sanat ve estetik gibi alanlarla ilgili gelişmişliği ifade etmek için kullanılageldi. Kavramın etimolojik kaynaklarına ulaşmak ya da kavram üzerinde yürütülen entelektüel tartışmaları yeniden gündeme getirmekten ziyade, birçok alanda yeni yeni krizlerle karşı karşıya olan insanlığı huzura kavuşturabilecek yeni bir medeniyet anlayışının izlerini sürmek bu kongrenin temel amaçlarından biridir.
Bediüzzaman Said Nursi’nin Balkan seyahatine tekabül eden 1912 yılı, Osmanlı’nın iktisadi, askeri, sosyal ve kültürel alanlarda büyük sıkıntılar yaşadığı bir dönemdir. Bu yıllarda Batı’ya açılan kapılarını kaybeden Osmanlı, Batı’dan gelen pozitivist akımlara kapılarını açarak kültür ve medeniyet sahasında buhranlarla tanışmıştır. Bu buhranların özünde yatan, dini ve metafizik değerlerden arındırılmış maddeci-pozitivist medeniyet anlayışı, birkaç asrı aşan hakimiyetinden sonra yıkıcı sonuçları itibariyle yeniden tartışılmaya başlanmıştır.
Çağımızın ilahi mesajlardan arındırılmış seküler medeniyet anlayışı, farklı alanlarda problemler yumağı içinde kıvranan bir dünya fotoğrafı sundu. Günümüz insanı bilim ve teknolojide akıl almaz derecede ilerlemesine ve maddeten istediklerini elde etmesine rağmen varlığın anlamını yitirerek iç dünyasında geriledi. Ahlaka, iyiye ve güzele dair temel değerlerini kaybederek para, güç, kariyer ve sefahetin pençesine düştü. Hazcılık ve faydacılıkla sefihleşen, bencilleşen insanlık sosyal, kültürel ve ekonomik krizlerle karşı karşıya kaldı. Bediüzzaman’ın ifadeleri ile geçmiş asırların tüm vahşetini bir defada kusacak kadar vahşileşen insanoğlu milyonlarca insanın ölmesine yol açan savaşların müsebbibi olarak barbarlaşırken barış iklimlerini tehdit eden şiddet ve terör gibi olguları yaygınlaştırdı.
Bugün düşünürler tarafından tartışılan en önemli hususlardan biri insanlığın geleceğine dair teorilerdir. Yol ayrımında bulunan insanlık ya yoksulluk, savaş ve adaletsizliğin hakim olduğu, ahlaki değerlerden yoksun bir meta düzenini devam ettirecek ve erken bir kıyametin kopmasına yol açacak bir medeniyet anlayışında ısrar edecek ya da tüm insanlığı huzura kavuşturacak, evrensel değerlerle bezenmiş, hak, adalet, yardımlaşma, dayanışma ve kardeşlik ilkeleriyle birlikte barış ve sevgi toplumlarının temelini atan yeni bir medeniyeti kabul edecektir. Kur’an medeniyetini yeniden ihya çabası ikinci yol için önem kazanmaktadır. Bu bağlamda Bediüzzaman’ın Kur’an medeniyeti açılımı ve bu medeniyeti ihya çabası insanlığın huzurlu geleceği açısından anlaşılmayı beklemektedir.
Risale-i Nur Enstitüsü olarak, dikkat çekmeye çalıştığımız hususlardan hareketle, hatalarından ders alma istidadındaki insanlık için varlığını anlamlandırabileceği, yaratıcısıyla ilişkilerini tamir edebileceği, hiç bir metanın esiri olmadan hakiki hürriyete sahip olarak yaşayabileceği bir dünyanın imkanlarını araştırmayı amaçladık. Hareket noktamızı insanlığa adalet, fazilet, kardeşlik, dayanışma, hakperestlik, hakiki hürriyet, ruhsal yücelik vadeden Kur’an medeniyetinin esaslarını temellendiren Said Nursi’nin medeniyet anlayışı olarak belirledik ve aşağıda yer alan masa başlıkları, sorular ve anahtar kavramlar çerçevesinde konuyu tartışmayı planladık.
VII. Risale-i Nur Kongresi’nin, beşerin saadetine yol açan hakikatlere zemin hazırlaması; fazilet, ahlâk ve adalete dayalı bir dünya doğurmasını ümid ediyoruz.
Risale-i Nur Enstitüsü
Sorular:
Medeniyet nedir? Batı düşüncesinde bu kavramın yeri nedir? Düşünce tarihimizde bu kavram nasıl ele alınmıştır? Said Nursi’nin medeniyet algısının medeniyet tartışmalarındaki yeri nedir?
Said Nursi’nin ‘medeniyet-i hazıra’ olarak tanımladığı Batı medeniyetinin temel değerleri ve dayanakları nelerdir? Said Nursi’nin Batı medeniyeti için yaptığı itirazlar nelerdir ve önerdiği Kur’an medeniyetinin temel değerleri nelerdir?
Genel olarak Risale-i Nur’da medeniyet kavramına yüklenen anlamlar nelerdir?
Kur’an medeniyetinin ‘İ’lâ-i Kelimetulah’ açısından imkanları nelerdir?
Kur’an medeniyetinin tarihsel izleri için neler söylenebilir?
Cumhuriyet’in ideolojik algılarından biri olan “tek bir medeniyet vardır o da Batı medeniyetidir” şeklindeki yaklaşımların bugün için geçerliliği nedir?
Din, inanç ve medeniyet ilişkisi nedir?
Medeniyet ve terakki kavramları arasındaki ilişkiyi nasıl belirleyebiliriz?
Sosyolojik olarak, kentleşme, köylülüğün ortadan kalkması, kentleşememenin doğurduğu temel problemleri Said Nursi’nin medeniyet anlayışı içinde nasıl değerlendirebiliriz?
Medeniyet ahlak ilişkisi nedir?
Beşerin yaşama devirlerinin beşincini Malikiyet ve Serbestiyet olarak belirleyen Bediüzzaman’ın medeniyet anlayışında bu kavramların yeri nedir?
Sosyolojik olarak tabakalar arası çatışmaların önüne geçebilecek değerler nelerdir?
Huntington’un “Medeniyetler çatışması” tezi karşısında Said Nursi’nin medeniyet anlayışı nasıl değerlendirilebilir?
Türkiye’nin AB süreci yeni bir medeniyet dairesine girmek açısından neyi ifade etmektedir?
Küreselleşme olgusunun medeniyet üzerindeki etkileri neler olabilir? Kur’an medeniyeti, farklı kültür ve ideolojilerle iletişim imkânını nasıl sağlayacaktır?
Dünya barışı açısından Kur’an medeniyetinin önemi nedir?
Dünyadaki siyasal, sosyal ve kültürel gelişmeler göz önüne alındığında insanlığı nasıl bir gelecek beklemektedir?
Günümüz dünyasında hakim olmaya başlayan bürokratikleşme ve parasallaşma problemini aşabilecek temel argümanlar neler olabilir?
Kur’an medeniyetinin estetik ve sanat açısından özellikleri nelerdir?
Kültür ve medeniyet kavramları arasında ilişki nedir?
İletişim imkanlarının Kur’an medeniyetinin ihyasındaki rolü nedir?
Bilim ve teknolojik gelişmelerin medeniyet açısından ifade ettiği anlam nedir? Bu imkanların Kur’an medeniyetinin inşası açısından önemi nedir?
Masa Başlıkları ve Anahtar Kelimeler:
- Oturum: Hak, Adalet ve Medeniyet Masası
[hak, adalet, medeniyet, hukuk, anayasa, Batı medeniyeti, Kur’an medeniyeti, kuvvet, tecavüz, tezahüm, tevahhuş, vahşet, nefret, tedenni, tevazün, sevgi, hürmet, merhamet, temeddün, İslam ahlakı, fazilet, iman hakikatleri, hürriyet, marifet, istibdat, hürriyet-i şeriye, ila-yı kelimetullah, dünya barışı]
- Oturum: Fazilet, Muhabbet ve Medeniyet Masası
[fazilet, muhabbet, sevgi, medeniyet, menfaat, cidal, tenazu, çekişme, nefret, tecazüb, merhamet, şefkat, ahlak, doğruluk, dürüstlük, yalan, iki yüzlülük, ihlâs, îsar, istidad, kabiliyet, bencillik, zillet, aşk, faydacılık, iman, küfür]
III. Oturum: Sosyal Bağlar, Barış, Kardeşlik ve Medeniyet Masası
[sosyal bağlar, barış, kardeşlik, medeniyet, sevgi, merhamet, adalet, husumet, düşmanlık, savaş, terör, kin, nefret, zulüm, tecavüz, milliyetçilik, uhuvvet, İslamiyet, müspet milliyet, ittihad-ı İslam, hamiyet-i milliye, hamiyet-i diniye, ırkçılık, tesadüm, ittifak, ittihad]
- Oturum: Yardımlaşma, Dayanışma ve Medeniyet Masası
[yardımlaşma, dayanışma, kardeşlik, medeniyet, muavenet, dostluk, gönül birliği, birlik ve beraberlik, ihtilaf, tarafgirlik, kin, nifak, zulüm, hamiyet, milliyetçilik, sulh-u umumi, ittihad-ı İslam, savaş, barış, terör, refah, sevgi, cömertlik, îsar, himmet, hamiyet, hıllet, zekât, sadaka, faiz düşmanlık]
- Oturum: Hüda, İnsaniyet ve Medeniyet Masası
[hüda, insaniyet, medeniyet, heva, heves, arzular, hevesat-ı süfliye, hedonizm, suistimalat, israfat, hırs, haram, helal, hissiyat-ı ulviye, mesh-i manevi, nefs-i emmare, özenti, görenek, medeniyet-i zalime-i hazıra, İslami değerler, iman, ahlak, terakki, ruhi tekamül, hidayet, hürriyet, iktisat, kanaat, insaniyet-i kübra, insan-ı kâmil]
